กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย  

แนวคิดการพัฒนาชุมชนที่เกิดขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๘๓ ได้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการพัฒนาในกลุ่มประเทศเครือจักรภพจากเดิมมาเป็น การพัฒนาที่เห็นว่าประชาชนเป็นแกนกลางของพลังขับเคลื่อนทางสังคม เมื่อแนวคิดการพัฒนาชุมชนนี้เผยแพร่ออกไปจนก่อเกิดเป็นปรัชญาเกี่ยวกับการทำ งานร่วมกันอย่างใกล้ชิดระหว่างประชาชนกับรัฐบาลในการปรับปรุงสภาพความเป็น อยู่ซึ่งเรียกว่าขบวนการพัฒนาชุมชน ขบวนการดังกล่าวได้ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาในประเทศไทยด้วยเช่นกัน

.

  ในปี พ.ศ. ๒๔๘๓ 
กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศใช้แผนการบูรณะชนบทพัฒนา โดยมีวัตถุประสงค์ ๒ ประการ คือ สร้างสรรค์ชีวิตจิตใจของประชาชนในชนบทให้เหมาะสมที่จะเป็นพลเมืองดี และส่งเสริมให้ประชาชนมีการครองชีพที่ดีขึ้น และได้จัดตั้งสำนักงานพัฒนาการท้องถิ่นขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๙๙ เพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่น และมีการริเริ่มโครงการพัฒนาท้องถิ่นในปีถัดมาโดยมีปลัดพัฒนากรเป็นผู้ ปฏิบัติงานซึ่งเรียกกันในภายหลังว่าพัฒนากร

.

  ในปี พ.ศ. ๒๕๐๕
รัฐบาลได้ออกพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม ฉบับที่ ๑๐ และจัดตั้งกรมการพัฒนาชุมชนขึ้นเป็นหน่วยงานในสังกัดกระทรวงมหาดไทยเมื่อวัน ที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ภารกิจในระยะแรกของกรมการพัฒนาชุมชนคือ ปรับปรุงคุณภาพชีวิตของประชาชนในชนบทโดยการมีส่วนร่วมของประชาชนและการพัฒนา ตนเอง ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าพัฒนากรต้องทำงานกับประชาชน มิใช่ทำให้ประชาชน

.

.

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย
ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ อาคารรัฐประศาสนภักดี (อาคาร B) ชั้น 5
ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่
กรุงเทพมหานคร

อำเภอเมืองหนองบัวลำภู

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองหนองบัวลำภูมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอนากลาง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอกุดจับและอำเภอหนองวัวซอ (จังหวัดอุดรธานี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอโนนสังและอำเภอศรีบุญเรือง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอศรีบุญเรืองและอำเภอนากลาง

ประวัติ

อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หรืออำเภอหนองบัวลำภูเดิม เคยเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุดรธานี อยู่ห่างจากจังหวัดอุดรธานีประมาณ 46 กิโลเมตร (มีระยะทางห่างจากกรุงเทพฯ โดยเส้นทางรถยนต์ประมาณ 568 กิโลเมตร) ในอดีตจังหวัดหนองบัวลำภูเป็นเมืองโบราณที่ก่อตั้งมาแล้วไม่น้อยกว่า 900 ปี เดิมเป็นดินแดนที่ขึ้นต่อกรุงศรีสัตตนาคนหุต มีชื่อว่า "เมืองหนองบัวลุ่มภู นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน"

เนื่องจากรัฐบาลมีนโยบายในการกระจายอำนาจมายังส่วนภูมิภาค เพื่อประโยชน์ในด้านการปกครอง การให้บริการของรัฐ การอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน การส่งเสริมให้ท้องที่เจริญยิ่งขึ้น ตลอดจนเพื่อความมั่นคงของชาติ ประกอบกับจังหวัดอุดรธานีมีอาณาเขตกว้างขวางและมีพลเมืองมาก จึงเห็นสมควรแยกอำเภอต่างๆ บางอำเภอ ตั้งขึ้นเป็นจังหวัด โดยได้รับการสถาปนาให้เป็นจังหวัดหนองบัวลำภูอย่างเป็นทางการ ตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 เป็นต้นไป^[1]

• วันที่ 31 มกราคม 2468 ยุบตำบลบ้านจิก ไปรวมกับตำบลหนองบัว และตั้งตำบลโนนสัง แยกออกจากตำบลหัวนา^[2]
• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดอุดรธานี กับจังหวัดเลย โดยโอนพื้นที่หมู่ 6,12 ตำบลนากลาง อำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี ไปขึ้นกับตำบลทุ่งโพธิ์ อำเภอกุดป่อง จังหวัดเลย และโอนพื้นที่หมู่ที่ 15,16,17,18,19,20,21 ตำบลยางหล่อ อำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี ไปขึ้นกับตำบลปวนพุ อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย^[3]
• วันที่ 24 เมษายน 2482 โอนพื้นที่หมู่ 13,16 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองบัว ไปขึ้นกับตำบลนากลาง^[4]
• วันที่ 5 พฤศจิกายน 2483 ตั้งตำบลหนองเรือ แยกออกจากตำบลโนนสัง และตำบลหัวนา^[5]
• วันที่ 9 ธันวาคม 2490 แยกพื้นที่ตำบลโนนสัง และตำบลหนองเรือ อำเภอหนองบัวลำภู มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอโนนสัง ขึ้นกับอำเภอหนองบัวลำภู^[6]
• วันที่ 7 สิงหาคม 2493 ตั้งตำบลกุดดู่ แยกออกจากตำบลโนนสัง และตั้งตำบลหนองบัวใต้ แยกออกจากตำบลหนองเรือ นอกจากนี้ยังโอนพื้นที่หมู่ 24 (ในตอนนั้น) จากตำบลโนนสัง มาขึ้นกับตำบลหนองเรือ^[7]
• วันที่ 3 เมษายน 2494 ตั้งตำบลศรีบุญเรือง และตำบลนากอก แยกออกจากตำบลยางหล่อ ตั้งตำบลบ้านขาม แยกออกจากตำบลหัวนา และตั้งตำบลนาสี แยกออกจากตำบลเก่ากลอย^[8]
• วันที่ 4 กันยายน 2494 ตั้งตำบลหนองสวรรค์ แยกออกจากตำบลหนองบัว^[9]
• วันที่ 5 มิถุนายน 2499 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอโนนสัง อำเภอหนองบัวลำภู เป็น อำเภอโนนสัง^[10]
• วันที่ 7 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองบัวลำภู ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองบัว^[11]
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2508 แยกพื้นที่ตำบลศรีบุญเรือง ตำบลนากอก และตำบลยางหล่อ อำเภอหนองบัวลำภู มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอศรีบุญเรือง ขึ้นกับอำเภอหนองบัวลำภู และแยกพื้นที่ตำบลนากลาง ตำบลเก่ากลอย ตำบลนาสี อำเภอหนองบัวลำภู มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอนากลาง ขึ้นกับอำเภอหนองบัวลำภู^[12]
• วันที่ 31 พฤษภาคม 2509 จัดตั้งสุขาภิบาลนากลาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลนากลาง^[13]
• วันที่ 19 กรกฎาคม 2509 จัดตั้งสุขาภิบาลโนนสูงเปลือย ในท้องที่บางส่วนของตำบลศรีบุญเรือง^[14]
• วันที่ 25 เมษายน 2510 ตั้งตำบลหนองภัยศูนย์ แยกออกจากตำบลหนองบัว ตั้งตำบลบ้านพร้าว แยกออกจากตำบลหัวนา ตั้งตำบลโนนขมิ้น แยกออกจากตำบลหนองสวรรค์ ตั้งตำบลนาแก และตำบลฝั่งแดง แยกออกจากตำบลนากลาง ตั้งตำบลนาดี แยกออกจากตำบลเก่ากลอย ตั้งตำบลเมืองใหม่ แยกออกจากตำบลศรีบุญเรือง ตั้งตำบลโนนสะอาด แยกออกจากตำบลนากอก และตั้งตำบลกุดสะเทียน แยกออกจากตำบลยางหล่อ^[15]
• วันที่ 11 มิถุนายน 2511 ตั้งตำบลบ้านโคก แยกออกจากตำบลนาสี^[16]
• วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2512 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอศรีบุญเรือง และกิ่งอำเภอนากลาง อำเภอหนองบัวลำภู เป็น อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอนากลาง^[17]
• วันที่ 26 สิงหาคม 2512 จัดตั้งสุขาภิบาลจอมทอง ในท้องที่บางส่วนของตำบลศรีบุญเรือง^[18]
• วันที่ 7 ตุลาคม 2512 จัดตั้งนิคมสร้างตนเองเชียงพิณ ในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี และอำเภอหนองบัวลำภู^[19]
• วันท 7 ธันวาคม 2516 โอนพื้นที่หมู่ 4 และ 11 (ในตอนนั้น) จากตำบลโนนขมิ้น มาขึ้นกับตำบลฝั่งแดง อำเภอนากลาง^[20]
• วันที่ 27 สิงหาคม 2517 ตั้งตำบลโพธิ์ชัย แยกออกจากตำบลหนองบัว^[21]
• วันที่ 12 สิงหาคม 2518 ตั้งตำบลนามะเฟือง แยกออกจากตำบลบ้านขาม ^[22]
• วันที่ 23 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลกุดจิก แยกออกจากตำบลหนองภัยศูนย์ และตั้งตำบลลำภู แยกออกจากตำบลหนองบัว^[23]
• วันที่ 8 มีนาคม 2526 โอนพื้นที่หมู่ 10 (ในขณะนั้น) ของตำบลนามะเฟือง ไปตั้งเป็นหมู่ที่ 18 ของตำบลหัวนา^[24]
• วันที่ 30 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลนาคำไฮ แยกออกจากตำบลหนองสวรรค์^[25]
• วันที่ 10 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลโนนทัน แยกออกจากตำบลหนองบัว และตั้งตำบลป่าไม้งาม แยกออกจากตำบลหัวนา^[26]
• วันที่ 11 มิถุนายน 2530 จัดตั้งสุขาภิบาลนามะเฟือง ในท้องที่บางส่วนของตำบลนามะเฟือง^[27] และจัดตั้งสุขาภิบาลนาคำไฮ ในท้องที่บางส่วนของตำบลนาคำไฮ^[28]
• วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลหนองหว้า แยกออกจากตำบลโนนขมิ้น^[29]
• วันที่ 2 กันยายน 2536 แยกพื้นที่อำเภอหนองบัวลำภู อำเภอนากลาง อำเภอโนนสัง อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดอุดรธานี มาตั้งเป็น จังหวัดหนองบัวลำภู และเปลี่ยนชื่ออำเภอหนองบัวลำภู เป็นอำเภอเมืองหนองบัวลำภู^[30]
• วันที่ 5 พฤษภาคม 2537 จัดตั้งสุขาภิบาลหัวนา ในท้องที่บางส่วนของตำบลหัวนา^[31]
• วันที่ 9 พฤศจิกายน 2537 ยกฐานะจากสุขาภิบาลหนองบัวลำภู เป็นเทศบาลเมืองหนองบัวลำภู^[32]
• วันที่ 26 ธันวาคม 2537 จัดตั้งศาลจังหวัดหนองบัวลำภู^[33]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนามะเฟือง สุขาภิบาลนาคำไฮ และสุขาภิบาลหัวนา เป็นเทศบาลตำบลนามะเฟือง เทศบาลตำบลนาคำไฮ และเทศบาลตำบลหัวนา ตามลำดับ

.